ام اس (MS) چيست ؟

تعريف MS
بيماري MS يكي از انواع بيماري هاي خود ايمني در دستگاه عصبي مركزي ( يعني مغزو نخاع ) است كه در آن چربي غلاف عصبي بطور موقت توسط سلول هاي دفاعي بدن از بين مي رود بطوري كه حداقل دردوناحيه مجزاي ماده سفيد دستگاه عصبي مركزي ، نواحي از بين رفتن اين چربي ها (ميلين) ديده مي شود . به طوري كه اين ضايعات با فاصله زماني حداقل يك ماه از همديگر بوجود آمده باشند .

علت MS
هم عوامل محيطي و هم استعداد ژنتيكي در ايجاد بيماري دخيل اند به بيان ديگر عواملي همچون ويروس ها در فردي كه استعداد ژنتيكي داشته باشد مي تواند باعث برانگيخته شدن سلول هاي دفاعي بدن بر عليه ميلين شوند . عوامل متعددي در ايجاد MS  مي توانند مؤثر باشند كه به جز مصرف سيگار بقيه قابل اجتناب نيستند و انسانها خواه ناخواه در طول عمر در معرض آنها قرار خواهند گرفت .

عوامل خطر در MS
اين بيماري بيشتر در خانمها ، افراد با پوست ، مو و چشم روشن ، سنين جواني ، وضعيت خوب اقتصادي و بهداشتي !! و تحصيلكرده ها بيشتر است . تعجب نكنيد ، علت آنكه افراد با سطح بالاي بهداشتي بيشتر در خطر MS هستند اين است كه ايشان در سنين بالاتر در معرض عوامل محيطي و از جمله ويروس ها قرار مي گيرند و بعنوان يك قانون هرچه افراد در سن بالاتر با ويروس ها و يا ساير عوامل محيطي مواجه شوند ، پاسخ ايمني بدن شديدتر و قوي تر خواهد بود . همين واكنش هاي دفاعي هستند كه گاه دچاراشتباه شده و به سلول هاي خود شخص حمله مي كنند . عواملي همچون منطقه جغرافيايي ( هرچه از خط استوا دورتر شده و به قطب هاي زمين نزديك شويم شيوع MS بيشتر است ) سيگار و برخي مواد شيميايي نيز در بالا بردن خطر ابتلا به MS  دخيل هستند . نقش استرس هاي روحي در ايجاد MS  علي رغم مطالعات وسيع اثبات نشده ولي اگر شخص MS داشته باشد ممكن است با يك استرس شديد دچار عود حملات شود . پس به اين ترتيب تنها عاملي كه اجتناب از آن در محدوده اختيارات انسان است ، مصرف سيگار مي باشد .

علائم ابتلا به MS
•    شايع ترين علامت ابتلا به MS بي حسي و يا سوزن سوزن شدن و يا خواب رفتگي دست ها و پاها و بدن مي باشد . ولي بايد توجه داشت اين علامت در بسياري از افراد با بيماري هاي ديگر مثلاً ديابتي ها ، مبتلايان به كم كاري تيروئيد و آرتروز مهره هاي گردني و كمري و مبتلايان به سندرم تونل كارپ هم وجود دارد . پس چگونه مي توانيم موارد فوق را از هم تشخيص دهيم ؟ بي حسي و يا خواب رفتگي اندام ها در MS بيشتر به يكي از دو مشكل زير است :‌
1-ممكن است انگشتان و كف دست ها و پاها دچار اين علائم شوند كه بر خلاف مبتلايان به ديابت يا كم كاري تيروئيد اين علائم طي يكي دو روز رخ مي دهد .
2-بي حسي و يا خواب رفتگي يك نيمه بدن كه آن هم در طي چند ساعت تا چند روز رخ مي دهد .
•    تاري ديد : تاري ديد در MS تقريباً هميشه فقط در يك چشم بوده و طي چند ساعت رخ مي دهد . در اين حالت حركات چشم نيز به اطراف ، دردناك مي شود . اين تاري در يك چشم چند روز تا چند هفته باقي مانده و معمولاً پس از آن بطور كامل يا تقريباً كامل خوب مي شود . پس تاري ديد كه هنگام بلند شدن از زمين به وجود آمده و طي چند ثانيه بر طرف مي شود علامت MS نيست و معمولاً به علت افت فشار خون در هنگام برخاستن از زمين زخ مي دهد .
•    ضعف : ضعف عضلاني نيز در MS معمولاً دو طرح كاملاً مشخص دارد  .

1- ضعف هر دو پا بطوري كه شخص در طي چند ساعت تا چند روز دچار ضعف اندام هاي تحتاني شده كه گاه آنقدر شديد است كه شخص ديگر قادر به راه رفتن نخواهد بود .

2- گاه اندام هاي فوقاني و تحتاني در يك سمت گرفتار مي شوند .
•    عدم تعادل و دوبيني : اين علائم نيز طي چند ساعت رخ داده و روزها باقي مي ماند . در مورد دوبيني با بستن يكي از چشم ها مشكل دو تا بودن اشيا حل مي شود . MS معمولاً با علائم ديگري هم شروع مي شود كه فراواني كمتري دارند ولي معمولاً سردرد و درد اندام ها ، علامت MS  نيستند .
تشخيص MS
MS مثل ساير بيماري ها بر اساس معاينه متخصص داخلي مغز و اعصاب شناخته مي شود هرچند يك MRI  مغزي كمك بسيار بزرگي در اين جهت مي كند .
درمان MS
در شروع هر حمله ( يعني ايجاد يك علامت جديد مثلاً ضعف يك نيمه بدن ) بيمار بستري شده و به مدت 5 روز داردهاي لازم را در بيمارستان دريافت مي كند . درمان ديگر شامل كاهش احتمال حملات بعدي است كه با تزريق هفتگي يا يك روز در ميان يا هر روز ، داردها صورت مي گيرد كه بطور قابل توجهي از تعداد ضايعات بعدي مي كاهد . سومين نوع درمان ، درمان هاي علامتي است يعني برطرف كردن خستگي ، افسردگي و تكرر ادرار .